Podkarpacka wieś zielonoświątkowców

Ślub z wyznawcą innej religii - to niewskazane. Alkohol i papierosy -niewskazane. Muzyka tylko taka, która "przemawia do duszy". Według takich zasad żyją zielonoświątkowcy z Puław koło Rymanowa.

Pytani, czy w jakiś sposób odróżniają się od innych, odpowiadają: - Jesteśmy tacy sami. Wśród nas też żyją różni ludzie. Jak wszędzie.

Wolą rozmawiać o drodze, która prowadzi do ich wsi. Jest wyboista, zaniedbana przez gminę. Kawałek asfaltu tylko w pobliżu Domu Modlitwy.

- Jeszcze dwa tygodnie temu były dziury, ale wreszcie załatali. Dobrze że kilka lat temu uruchomiono od nas kursy pekaesu do Krosna i Rymanowa. Dzięki temu w zimie odśnieżają. Wcześniej nawet przez trzy miesiące drogi były zasypane.

Szybki ciągnik i upór

Położona na uboczu wieś sprawia wrażenie odciętej od świata. A jest tu przecież i wyciąg narciarski, i do Rymanowa niedaleko, bo ok. 20 kilometrów. Miejscowi nie dostrzegają tego, co szybko zauważa przyjezdny; że zielonoświątkowców z Puław można podziwiać za upór, wytrwałość i przywiązanie do ziemi.

- Mój mąż poszedł karczować las - mówi Helena Bruk, żona sołtysa.

- Syn hoduje ponad 30 krów. Niedawno dokupił pola, 30 kilometrów stąd. Tam można i kukurydzę, i zboże siać. Że daleko to pole? Nie, niedaleko. Syn ma szybki ciągnik, nie ma problemu z dojazdem...

Karczowanie na kolanach

Przyjechali do Puław na przełomie lat 60. i 70. z czeskiego Zaolzia.

- Mieszkaliśmy w mieście - wspomina Helena. - W domach toalety, ciepła woda. Ludzie mieli pracę. Ale co z tego, skoro w Czechach nie mogliśmy wyznawać naszej religii.

Czeska władza rozdawała ludziom deklaracje. Jeśli ktoś nie wyrzekł się wiary, nie miał szansy na awans. Niektórych wyrzucano za to z pracy.

Władysław Bruzda opowiada:

- W tym czasie władze polskie propagowały hasło: "Bieszczady czekają na osadników". Dlatego z Zaolzia do Puław postanowiło przenieść się pierwszych sześć rodzin, w tym moja. Tam sprzedaliśmy domy, tutaj kupiliśmy ziemię. Za nami przyjechali kolejni.

Co wtedy zastali w Puławach? Leśniczówkę, hotel dla robotników leśnych, kilka opuszczonych rozwalających się drewnianych chałup. I las.

- Kupiłem trzynaście hektarów w trzynastu kawałkach. Z tego tylko jeden hektar, to były użytki. Reszta porośnięta krzakami, darnią, drzewami. Trzeba było na kolanach karczować. Dziś mam już osiem hektarów użytków - chwali się Władysław.

Okoliczni mieszkańcy przyjęli ich życzliwie. Patrzyli z podziwem, jak sobie pomagają. Ale były też głosy, że skoro przyjechali z Zaolzia, to muszą być bogaci.

Polskim władzom budowa nowej osady w Bieszczadach była na rękę.

- Wprawdzie były wtedy problemy z materiałami budowlanymi, ale - jak to za komuny - zawsze jakoś udawało się coś zdobyć - wspomina Władysław.

- Mówiło się, że domy budujemy z gorącej cegły, bo wywożonej prosto z cegielni - dodaje Helena.

- Najpierw budowało się jeden, duży, żeby mogło w nim zamieszkać kilka rodzin. Później kolejne.

Problemem była droga. Żeby do wsi dotrzeć, trzeba było kilka razy przejechać w bród przez Wisłok. Władysław wspomina:

- Rano przez rzekę skodą przejechałem, a gdy wracałem po południu, ugrzęzłem na środku. Ciągnikiem musieli mnie wyciągać.

Do najbliższego sklepu było 6 kilometrów. Zimą po zakupy jeździli na nartach. Potem w Puławach otworzono filię geesowskiego sklepu, do którego mieszkańcy sami jednak dowozili towar. A dziś, w Puławach, znowu nie ma sklepu. Nie opłaca się.

Bolesny dzień mojego życia

Kościół Zielonoświątkowy

Wyznanie chrześcijańskie powstałe w USA w 1901 r. W Polsce Kościół liczy 198 zborów, 300 duchownych i około 20 tysięcy wiernych. Wyznaje naukę o nieomylności Biblii, nie uznaje nieomylności papieża oraz kultu Maryi i świętych. Wyznawcy duży nacisk kładą na osobiste przeżywanie wiary oraz dary Ducha Świętego (w tym prorokowanie, uzdrawianie chorych oraz "mówienie różnymi językami").

Władysław jest już sędziwym człowiekiem. Z tamtych lat najbardziej pamięta płacz dzieci.

- Gdy tu przyjechaliśmy, trzeba je było oddać do internatu w Sanoku, bo musiały przecież do szkoły chodzić. Moje miały 6 i 9 lat. Dla nich to było jakby pójście do wojska. Córeczka klękała i prosiła, żeby nie oddawać ją do internatu. To jeden z najbardziej bolesnych dni w moim życiu.

Potem - na własną rękę - zorganizowali internat w pobliskiej Sieniawie. Znaleźli opuszczony dom niedaleko szkoły i ludzi, którzy zaopiekowali się dziećmi.

Dzięki temu mogli je zabierać do domu częściej. Dziś ich dzieci do szkół dojeżdżają autobusem. Czy zetknęły się tam z przejawami dyskryminacji? - Nigdy o tym nie słyszałam - zapewnia Helena.

A co w Puławach porabia młodzież? Dwoje młodych pracuje w urzędzie w Rymanowie. Ale to wyjątek. Inni wyjeżdżają do prac sezonowych za granicę. Pozostali uprawiają ziemię, hodują bydło. - A co innego mają robić, skoro pracy w okolicy nie ma? - pyta Helena.

Dobra i zła muzyka

Okazały Dom Modlitwy powstał kilkanaście lat temu. Zmieści się w nim nawet 500 osób. Ale wnętrze ascetyczne: żadnych obrazów czy rzeźb.

- Pan Bóg mieszka w sercu, a nie w świątyni - mówi Władysław, który przez 15 lat był tutaj pastorem. Na pytania dotyczące wiary odpowiada niechętnie: - To są sprawy religijne.

Pastora wybierają "starsi bracia" (godni zaufania członkowie zboru). Zostaje nim człowiek, który zna Pismo Święte i cieszy się szacunkiem. W Domu Modlitwy studiowanie Biblii odbywa się w poniedziałki i piątki. Główne nabożeństwo - w niedzielę.

- Ważną różnicą - w porównaniu z wyznawcami rzymsko-katolickimi - jest to, że nie chrzcimy małych dzieci. Po narodzinach dziecka idziemy do świątyni po błogosławieństwo, ale chrzest - poprzez zanurzenie w wodzie - przyjmują ludzie dorośli - zaznacza Helena.

A Władysław dodaje: - W naszej religii jest tak, żeby niczego nie dodawać i niczego nie odejmować z tego, co jest napisane w Biblii.

Ale jednak współczesna interpretacja Biblii musi być dokonywana. Przykładem tego jest ulotka wywieszona w Domu Modlitwy. Dotyczy muzyki. Czytamy w niej, że "zła to muzyka, która tylko uruchamia nogi i ręce, a nie dotyka serca człowieka".

To serce decyduje...

W Puławach jest ok. 25 domów. Naturalną ciekawość budzi zatem pytanie, czy nie ma tu problemu z zawieraniem małżeństw. Tym bardziej, że nie są akceptowane związki, w których partnerzy są wyznawcami różnych religii. Miejscowi niechętnie ten temat rozmawiają. Niektórzy po cichu przyznają, że jak się poszuka, to można w Puławach znaleźć pary "mieszane", inni - że takich tu w ogóle nie ma.

- W naszej miejscowości było kiedyś dużo dziewczyn - mówi Władysław Bruzda. -Zjechało się zatem dużo chłopców z całego kraju, wyznających naszą wiarę. I się pożenili. Dziewczyn jakoś nie zabrakło!

Helena Bruk: - Małżeństwa "mieszane" nie są wskazane. Ale i tak w ostateczności decyduje przecież... serce.